Trong những năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam qua các thời kỳ đã đề ra nhiều chủ trương, giải pháp phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Trong các văn kiện Đại hội Đảng ta tiếp tục chỉ rõ sự nguy hại của tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ảnh hưởng đến sự tồn vong của chế độ (từ Đại hội giữa nhiệm kỳ Đại hội VII, tháng 01/1994 đến Đại hội XIII của Đảng). Đảng ta luôn coi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là “quốc nạn”, là “giặc nội xâm” và luôn khẳng định quyết tâm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Kế thừa và bổ sung các quan điểm của Đảng về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng”.

 Trên cơ sở chỉ đạo của Trung ương, Thành uỷ, Ban Thường vụ Thành uỷ, Ban Chỉ đạo thành phố Cần Thơ về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực (Ban Chỉ đạo thành phố) quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai, thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trên địa bàn thành phố quyết liệt với quyết tâm chính trị cao, hiệu quả, tạo ra bước tiến triển mạnh, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội; nhận thức của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cấp uỷ, chính quyền về tầm quan trọng và ý nghĩa sâu sắc của công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đối tác xây dựng Đảng, chính quyền địa phương ngày càng trong sạch, vững mạnh không ngừng được nâng cao, có tính kế thừa qua từng thế hệ; công tác thanh tra, kiểm tra được thực hiện tốt; vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị nhiều nơi đã được phát huy; việc phát hiện và xử lý các hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đã được các cơ quan chức năng của thành phố tích cực thực hiện, triển khai nhiều giải pháp phòng ngừa hiệu quả và phát hiện xử lý kịp thời, nghiêm minh theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong thành phố. Qua đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ban Thường vụ Thành ủy, Ban Chỉ đạo thành phố đã lãnh đạo, chỉ đạo đưa vào diện theo dõi, chỉ đạo 42 vụ án, vụ việc, đã lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết xong 30 vụ án, vụ việc, hiện tại, đang theo dõi, chỉ đạo 12 vụ án, vụ việc.

Trong nhiệm kỳ qua, Thành uỷ, Ban Thường vụ Thành uỷ, Ban Chỉ đạo thành phố lãnh đạo, chỉ đạo cấp ủy, chính quyền thực hiện công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ở thành phố Cần Thơ gồm những nội dung cơ bản sau: (1) Công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra nhằm phát hiện và xử lý sai phạm, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong toàn Đảng bộ thành phố và bộ máy Nhà nước; (2) Tiến hành công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án các vụ án tham nhũng, kinh tế, lãng phí, tiêu cực; (3) Nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện hoặc đề xuất xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế của Đảng, Nhà nước về xây dựng Đảng, hệ thống chính trị, quản lý kinh tế - xã hội và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; (4) Lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác cán bộ, cải cách hành chính, chuyển đổi số, công khai minh bạch, trách nhiệm giải trình trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và các giải pháp phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; (5) Công tác thông tin, tuyên tuyền, giáo dục về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, phát huy vai trò của các cơ quan truyền thông, báo chí trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; (6) Phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan dân cử và đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội và người dân trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; (7) Kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo thành phố Cần Thơ về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ở thành phố Cần Thơ có vai trò đặc biệt trong bảo đảm an ninh, trật tự, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tại địa phương; bảo vệ tài sản, các lợi ích họp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ các thành quả của cách mạng, bảo vệ Đảng và Nhà nước, ngăn ngừa, xử lý các hành vi tham nhũng, tiêu cực, lãng phí của những người có chức vụ, quyền hạn trong các cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi thông nguồn lực để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của thành phố Cần Thơ vẫn còn một số hạn chế, như: Việc triển khai, quán triển các quy định của Đảng, Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực từng lúc, từng nơi còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu; một số cấp uỷ, chính quyền chưa quan tâm đúng mức đến công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; nhận thức của một số ít cán bộ, đảng viên về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí tiêu cực còn hạn chế; trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực có nơi chưa cao; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực có nơi chưa được quan tâm đúng mức nhất là cấp cơ sở, nội dung chưa phong phú, hình thức chưa đa dạng; việc tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực từng lúc chưa đáp ứng được yêu cầu; công tác kiểm tra, giám sát về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực có mặt còn hạn chế, hiệu quả chưa cao; tiến độ thực hiện công tác điều tra, truy tố, xét xử một số vụ án tham nhũng còn chậm; người dân chưa mạnh dạn tố giác, tin báo về tội phạm tham nhũng, hành vi lãng phí, tiêu cực.

Nguyên nhân của hạn chế nêu trên: Về khách quan, hệ thống pháp luật về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực về cơ bản đã hoàn thiện nhưng vẫn còn khoảng trống cần ban hành để điều chỉnh kịp thời (ví dụ như phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ngoài khu vực Nhà nước) nhiều chính sách pháp luật được ban hành nhưng chưa có hướng dẫn kịp thời hoặc có thì có quá nhiều văn bản, có khi bị chồng chéo; chủ thể của tội phạm có liên quan đến tham nhũng, tiêu cực là những người có chức vụ, quyền hạn, đa số là những người có trình độ cao, có mối quan hệ rộng nên công tác phát hiện còn nhiều khó khăn; một số trường hợp tội phạm hoàn thành sau thời gian dài mới bị phát hiện nên đối tượng phạm tội có thời gian, điều kiện chuẩn bị cho việc che dấu tội phạm, đối phó với cơ quan chức năng. Về chủ quan, người đứng đầu một số cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến công tác đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, chưa thực sự gương mẫu, chưa coi công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên; sự suy thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; công tác giám định, định giá tài sản còn kéo dài, có tình trạng từ chối, có khi né tránh đùn đẩy, sợ trách nhiệm hoặc trả lời kết quả chưa rõ ràng, gây khó khăn trong việc xác định mức độ, tính chất hành vi phạm tội của đối tượng và dẫn đến việc giải quyết các vụ việc, vụ án kéo dài.

Qua đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thành phố Cần Thơ rút ra bài học kinh nghiệm, đó là:

 Thứ nhất, kiên định và triển khai thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, hiệu quả các quan điểm, đường lối, chủ trương, mục đích của công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; nhất quán sự lãnh đạo thống nhất, trực tiếp, toàn diện của Đảng đối với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; cán bộ, đảng viên phải nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và ý nghĩa sâu sắc của công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; thực hiện tốt trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, không để xảy ra tình trạng “thượng bất chính, hạ tất loạn”, bỏ tư tưởng né tránh, sợ sai không dám làm hoặc làm cầm chừng; chủ động nắm tình hình, thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng Nhân dân; quản lý tốt nội bộ, có biện pháp ngăn chặn, uốn nắn, chấn chỉnh kịp thời những biểu hiện, hành vi sai phạm; thực hiện nghiêm quy chế dân chủ ở các lĩnh vực công tác dễ xảy ra tham nhũng, tiêu cực.

Thứ hai, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, địa phương đặt biệt quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tại đơn vị; phối hợp chặt chẽ với các ngành, các cấp trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đặc biệt là khi phát hiện vụ việc sai phạm có liên quan đến tham nhũng, tiêu cực thì kiên quyết xử lý, không cả nể, bao che, dung túng với phương châm “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”; quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho lực lượng cán bộ làm công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Thứ ba, xác định công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ cấp bách, thường xuyên, lâu dài, phải tiến hành kiên quyết, kiên trì và liên tục, có trọng tâm, trọng điểm; trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực phòng phải đi đối với chống, phải đặc biệt coi trọng công tác phòng ngừa kết hợp chặt chẽ với xử lý nghiêm, quyết tâm chống tham nhũng, tiêu cực phải thật sự mạnh mẽ, đồng bộ trong toàn hệ thống chính trị các cấp và sự tham gia tích cực của quần chúng Nhân dân, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan dân cử, vài trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị, xã hội.

Thứ tư, phát huy tối đa vai trò, trách nhiệm của các thành viên Ban Chỉ đạo thành phố Cần Thơ về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực nhất là vai trò của đồng chí Trưởng Ban là yếu tố quan trọng cho sự thành công của công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực ở địa phương.

Sau sáp nhập từ ba tỉnh, thành (thành phố Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang, tỉnh Sóc Trăng), đã tạo thêm nguồn lực mới, không gian phát triển mới cho sự phát triển của thành phố Cần Thơ, bên cạnh đó, đặt ra nhiều thách thức mới cho sự phát triển cũng như công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của thành phố.

Thời gian tới, để đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của thành phố các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp thành phố Cần Thơ cần tiếp tục thực hiện:

Một là, tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy gắn với nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng, đảng viên; việc sắp xếp, bố trí, phân công cán bộ, công chức, viên chức sau hợp nhất, sáp nhập bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Thành uỷ, Ban Thường vụ Thành ủy. Tập trung xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ; tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền, quán triệt, cụ thể hoá và sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Trung ương, của Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy, Ban Chỉ đạo thành phố; cụ thể hoá, vận dụng sáng tạo các chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Trung ương, của Thành ủy và các cấp ủy vào tình hình thực tế của thành phố. Tập trung xây dựng đội ngũ đảng viên, đội ngũ cấp uỷ viên cơ sở, nhất là bí thư cấp uỷ, bí thư chi bộ có đủ năng lực lãnh đạo, phẩm chất đạo đức, có bản lĩnh, nhiệt tình với công tác Đảng; thường xuyên rà soát, sàng lọc, đưa những đảng viên không đủ tư cách ra khỏi Đảng theo Chỉ thị số 28-CT/TW ngày 21/01/2019 của Ban Bí thư.

Hai là, lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể hoá kịp thời và thực hiện nghiêm các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nhất là các quan điểm: Kiên quyết, kiên trì, đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực với quyết tâm chính trị cao hơn, hành động mạnh mẽ, triệt để hơn, hiệu quả hơn; “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”, đặt công tác phòng, chống lãng phí ngang tầm với công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực…

Ba là, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ kiểm tra, thanh tra, điều tra, xử lý dứt điểm các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Thường vụ Thành ủy, Ban Chỉ đạo thành phố theo dõi, chỉ đạo; đồng thời đôn đốc việc rà soát, hoàn thành thực hiện các kết luận, kiến nghị thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, bảo đảm đến hết nhiệm kỳ Đại hội XIII cơ bản không còn tồn đọng những vụ, việc cũ; nhận diện đầy đủ các sai phạm và nguyên nhân để chỉ đạo chấn chỉnh, khắc phục, phòng ngừa, không để các sai phạm lặp đi lặp lại kéo dài, nhất là sai phạm trong những lĩnh vực khép kín, chuyên môn sâu, dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, như đất đai, đầu thầu, đấu giá, tài chính, quản lý tài sản, ngân hàng.

Bốn là, tích cực đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành việc rà soát và phối hợp tham mưu chủ trương chỉ đạo xử lý đối với các công trình, dự án chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, có nguy cơ thất thoát, lãng phí, sớm đưa các công trình, dự án vào khai thác, sử dụng; chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc phòng, chống lãng phí liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài sản công trong và sau sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính. Khẩn trương chỉ đạo rà soát, đề xuất, kiến nghị hoàn thiện thể chế, pháp luật về phòng, chống lãng phí và thể chế, pháp luật có liên quan để phòng, chống lãng phí; trọng tâm là sửa đổi Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, các quy định về tiêu chuẩn, định mức kinh tế, kỹ thuật không còn phù hợp.

Năm là, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới phương thức làm việc, công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực phải triển khai hiệu quả để vừa chống được tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, vừa phát triển kinh tế với tốc độ tăng trưởng GDP ít nhất 8% năm 2025 và tăng trưởng 2 con số liên tục trong giai đoạn tới; “chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội”. Tập trung chỉ đạo đẩy mạnh, tạo chuyển biến rõ nét hơn nữa công tác phòng, chống lãng phí trong toàn xã hội; xác định phòng, chống lãng phí là nhiệm vụ cấp bách, ưu tiên, phải làm ngay và ngang tầm với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Sáu là, lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác giải quyết đơn thư, khiếu nại, tố cáo, nhất là công tác thanh tra, kiểm tra... khi phát hiện có hành vi tham nhũng, tiêu cực không phân biệt là ai, ở đâu, vị trí nào… có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan điều tra, xác minh làm rõ không cần đợi kết thúc việc thanh tra, kiểm tra mới chuyển, nếu kết luận có tội thì khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; khắc phục tình trạng nể nang, ngại va chạm hoặc để xử lý nội bộ.

Bảy là, tập trung xây dựng Ban Nội chính Thành ủy - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo thành phố thật sự trong sạch, vững mạnh, thực sự là “tai mắt”, “bộ óc” của Thành ủy, cơ quan nghiên cứu, tham mưu chiến lược hàng đầu cho Thành uỷ, Ban Thường vụ Thành uỷ, Ban Chỉ đạo thành phố trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Là cơ quan “liêm chính của liêm chính”, phải xây dựng cán bộ cơ quan Nội chính thật sự “Chắc - Sắc - Đắc”.